125.ตราครุฑโดยได้รับพระบรมราชานุญาต

125.ตราครุฑโดยได้รับพระบรมราชานุญาต

เนื้อไฟเบอร์ ปีกกว้าง 120 ซม

ครุฑ พญานกแห่งป่าหิมพานต์ ปรากฏเรื่องราวอยู่ในวรรณกรรมเก่าแก่ของชาติในเอเซีย มีรูปกายครึ่งนก ครึ่งมนุษย์ ร่างกายแขนขาเป็นคน แต่มีปีก เล็บ หัว และจงอยปากเป็นอินทรี มีอานุภาพ มีพละกำลังมหาศาล

อีกทั้งยังมีปัญญาเฉียบแหลม เฉลียวฉลาด แต่อ่อนน้อมถ่อมตน มีสัมมาคารวะ

ครุฑเป็นพาหนะของพระนารายณ์ และได้รับพรให้เป็นอมตะ ไม่มีอาวุธใดทำลายล้างได้ แม้แต่สายฟ้าของพระอินทร์ ยังทำให้ขนครุฑหลุดล่วงไปเพียงเส้นเดียวเท่านั้น

ครุฑปรากฏอยู่ในศิลปะโบราณของย่านสุวรรณภูมิมาตั้งแต่สมัยทวารวดี พุทธศตวรรษที่ 12 ถึง 17 ศิลปะ แบบลพบุรี พุทธศตวรรษที่ 16 ถึง 18 ศิลปะสุโขทัย พุทธศตวรรษที่ 18 ถึง 20 และจากยุคอยุธยาถึงรัตนโกสินทร์ก็มีครุฑปรากฏอยู่ตามโบราณสถานมากมาย

การปกครองของไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยาได้แปรเปลี่ยนฐานะพระมหากษัตริย์เป็นสมมุติเทพ ตามคติความ เชื่อที่ว่า กษัตริย์เป็นพระนารายณ์อวตารลงมา และเมื่อครุฑเป็นราชพาหนะของพระนารายณ์ ครุฑจึงเข้ามาเป็นสัญลักษณ์ขององค์พระมหากษัตริย์ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา โดยใช้เป็นตราแผ่นดินหรือพระราชลัญจกรประจำแผ่นดิน ประจำราชวงศ์ และประจำรัชกาล

นอกจากนี้ยังนำครุฑมาประดับบนธงมหาราช เรือพระที่นั่ง รถพระที่นั่ง และเครื่องบินพระที่นั่ง ประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ปรากฏในหนังสือราชการ บนธนบัตรและเหรียญต่างๆ ตลอดจนอาคารสถานทีราชการ

แต่กระนั้น ครุฑมิได้เกี่ยวกับราชการเท่านั้น ยังมีปรากฏอยู่ในภาคธุรกิจของเอกชนด้วย โดยได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้เป็นเครื่องหมายตราตั้ง เพื่อเป็นเกียรติยศแก่บริษัท ห้างร้าน หรือสถานที่ประกอบธุรกิจที่มีคุณลักษณะเหมาะสม

การพระราชทานตราตั้งนี้ ปรากฏเป็นหลักฐานมาตั้งแต่รัชกาลที่ 5 ตามความในพระราชบัญญัติใช้ตราแผ่นดิน ลงวันที่ 20 เมษายน ร.ศ.108 (พ.ศ.2432) ว่า

“...แลมีชนอีกจำพวกหนึ่ง ซึ่งตั้งการเปนช่างฝีมือต่างๆ เมื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งเป็นช่างหลวงแล้ว ก็ได้รับพระบรมราชานุญาตใช้พระราชลัญจกรสำหรับแผ่นดินแลประจำรัชกาลให้เป็นเกียรติยศ มีช่างทองและช่างถ่ายรูป เป็นต้น ตราแผ่นดินซึ่งพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้นายช่างได้ใช้นี้ ก็เพื่อเป็นเกียรติยศอย่างเดียว หาได้ให้ใช้เปนดวงตราหมายยี่ฮ่อการค้าขายสำหรับห้างและร้านนั้นไม่...”

และเนื่องจากตราแผ่นดินในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นตราอาร์ม เครื่องหมายตราตั้งที่พระราชทานจึงเป็นตราอาร์ม มีข้อความประกอบว่า “โดยได้รับพระบรมราชานุญาต”

ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เปลี่ยนตราแผ่นดินเป็นตราพระครุฑพ่าห์ เครื่องหมายตราตั้งจึงได้เปลี่ยนจากตราแผ่นดินเป็นตราครุฑพ่าห์ ตามประกาศของกระทรวงวัง ลงวันที่ 21 กันยายน พ.ศ.2473 เรื่องตราตั้งห้าง ดังนี้

“ข้อ 2 เครื่องหมายตราตั้งนั้น เป็นรูปครุฑหน้าอัดทรงเทริด ตามแบบตัวอย่างของกระทรวงวัง และมีคำว่า “โดยได้รับพระบรมราชานุญาต” อยู่ที่เบื้องล่างแห่งดวงตรานั้นด้วย ถ้าเป็นห้างร้านบริษัทในต่างประเทศ จะใช้เป็นภาษาอังกฤษว่า By Appointment to His Majesty the king of Siam แทนก็ได้”

การพระราชทานตราตั้ง แต่เดิมถือเป็นพระมหากรุณาธิคุณที่จะพระราชทานได้ตามพระราชอัธยาศัย ผู้ที่ได้รับพระราชทานตราตั้งนอกจากช่างหลวงแล้ว มักจะเป็นผู้ประกอบกิจการค้ากับราชสำนัก และเป็นประโยชน์ต่อราชการแผ่นดิน ในรัชสมัยต่อๆมาการขอพระราชทานตราตั้งได้ขยายขอบเขตออกไปกว้างขวางยิ่งขึ้น จึงได้มีกำหนดคุณสมบัติของบริษัทห้างร้านที่จะได้รับพระราชตราตั้ง ตามประกาศกระทรวงวัง ลงวันที่ 21 กันยายน พ.ศ.2473 เรื่องตราตั้งห้าง และประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องระเบียบการพระราชทานตราตั้งห้าง ลงวันที่ 6 พฤษภาคม พุทธศักราช 2482 ไว้ว่า จะต้องมีฐานะเป็นนิติบุคคล หรือได้จดทะเบียนแล้วโดยชอบด้วยกฎหมาย ได้ทำการติดต่อกับกรมกองต่างๆในพระราชสำนักมาก่อน มีฐานะการเงินดี เป็นที่เชื่อถือของมหาชนมานานพอสมควร ประกอบการค้าโดยสุจริต ตั้งอยู่ในศีลธรรม และไม่เคยมีความผิดฐานทุจริตเป็นปฏิปักษ์ต่อความรู้สึกของมหาชน

ปัจจุบัน มีการออกพระราชบัญญัติเครื่องหมายครุฑพ่าห์ พ.ศ.2534 และฉบับที่ 2 พ.ศ.2535 กำหนดคุณสมบัติของบุคคลหรือห้างร้าน บริษัท ที่ขอพระราชทานตราตั้ง ดังนี้

1. มีฐานะการเงินดีและไม่มีหนี้สินล้นพ้นตัว
2. ประกอบกิจการโดยสุจริตและไม่ขัดต่อกฎหมายความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
3. คุณสมบัติอื่นใดที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกาที่ออกตามมาตรา 8

Cr.https://mgronline.com/onlinesection/detail/962 กดเพื่อดูเบอร์โทร xxxxxx166